Nelson Mandelayı nasıl bilirsiniz? Adını ilk ne zaman duydunuz? Peki ya Güney Afrika Cumhuriyeti? Bin tane ilginiz olsa kaçını bunlara verirdiniz?
Ben, neredeyse standart bütün insanlar gibi, Mandela ile ilk kez hapishaneden çıktığı veya çıkmak üzere olduğu dönemde tanıştım. Ve o zamandan beridir de tanışıklığımda hiç bir ilerleme olmadı. Gri saçları, kısaymış gibi duran boyu, sakin hali tavrı, karısı ile el ele tutuşup halkı selamlaması dışında hiç bir şey bilmem hakkında. Tabi Güney Afrika Cumhuriyetindeki siyahların özgürlüğü için, ya da ırkçılıkla mücadele için savaştığını bildiğimi de ekleyeyim. Ha bir de, direk magazinel olacak ama, haipsten çıkarken el ele tutuştuğu karısının onu bir süre sonra terk ettiğini duymuşluğum vardır, ama nedenini niçinini bilmem.
Mandela, tam 27 (bazıları 28 der) yılını hapishanede geçirmiş. Düşünsenize bir, özgürlüğünüze kavuştuğunuzda 71 yaşında olduğunuzu... Vatana ihanet suçundan tutuklanmış, ömür boyu hapse mahkum olmuş ve daha eski zamanlarda toplum için potansiyel tehlike taşıdığına inanılan ve toplumda istenmeyen tiplerin taşındığı bir ada olan Robben Adasına nakledilmişsiniz, hem de toplumdaki ünvanıyla bir "terörist" ve "komünist" olarak...
Kısa notlarla tanıtacak olursak Mandela:
- Ülkesinin ilk siyahi devlet başkanıdır
- Hukuk fakültesini bitirmiş bir avukattır
- Ülkesinin ilk siyah avukatıdır
- Irk ayrımına karşı yerli halkın kurduğu Afrika Milli Kongresine katılmış ve 1950'de Gençlik Birliğine başkan seçilmiştir. 1991 yılında ise (yani hapisten çıkınca) Kongrenin Başkanı ilan edilmiştir
- 1918'de, oğlumla aynı günde (18 Temmuz) doğmuştur ve babasının 4 kadından tam 13 çocuğu vardır
- 1964'de hükümeti devirmek için gizli plan yaptığı gerekçesiyle ömür boyu hapse mahkum olmuştur
- Lenin Barış Ödülü, Nehrü Ödülü, Bruno Kreisky İnsan Hakları Ödülü, UNESCO'nun Simon Bolivar Ödülü ve Nobel Barış Ödülü gibi sayısız ödülün sahibi olmuştur
- Üç kez evlendi
- Takma adı Madiba'dır
- Oğlu Makato'yu Aids'ten kaybetmiş, sonrasında cezaevi numarası da olan 46664 adıyla Aidsle mücadele vakfı kurmuş ve kampanyalar, konserler düzenlemiştir
Mandela, yüzlerle sayılan ödüllerine karşın, zamanında Turgut Özal'ın kendisine verdiği Atatürk Barış Ödülünü reddetmiştir. Bugün çok tartışılsa da bunun nedeni olarak Türkiyenin Kürtlere yaptığı zulmü göstermektedir. "Sayın Mandela, modern Türkiyenin kurucusu ve reformcusu Kemal Atatürk'e karşı olumsuz bir görüşe sahip değildir; lakin hayatı boyunca demokrasi, insan hakları ve özgürlük için savaşmış Başkanımız bu ödülü kabul etmemekte ve Türkiyeye bir ziyaret planlamamaktadır" diye açıklamıştır ANC (Afrika Ulusal Kongresi) ret cevabında.
İzlediğim Goodbye Bafana filminde, Mandelanın oğlu şüpheli bir trafik kazasında ölüyor ve baba Mandelanın elinden hiç bir şey gelmiyor. Hapisten çıktıktan ve devlet başkanlığını bıraktıktan sonra yolsuzlukla suçlanan bir politikacıyı seçimlerde desteklese de, şimdi cezaevi yıllarının acısını çıkartırcasına ve fakat yine de Güney Afrika gibi çok da refah olmayan bir ülkede saray yavrusu gibi bir evde otursa da, ülkesini politik olarak özgürleştirmiş olsa dahi ekonomik anlamda hala dış ülkelere muhtaç bıraksa da, bir babanın çocuğunun cenazesine katılamaması, dahası oğlunun muhtemelen kendi özgürlük savaşı yüzünden öldürülmesine seyirci kalması, inançları ve halkı adına bir ömrü hapiste geçirmesi, ülkesini ne kadar çok sevdiğinin göstergesidir.
Sırf bu yüzden de herkes tarafından saygı duyulmayı hak etmektedir zannımca...
